Vraag: Op ons forum hebben we een discussie betreffende de vrijheid van meningsuiting. Kan, door middel van huisregels de vrijheid van meningsuiting aan banden worden gelegd door bijvoorbeeld verbieden om over politiek te spreken, of de standpunten van een specifieke partij uit te dragen? Moet een beheerder niet neutraal zijn?
Antwoord: Vrijheid van meningsuiting is oorspronkelijk bedoeld als afweerrecht tegen de overheid. Die mag geen regels opleggen of maatregelen nemen waarmee iemands mogelijkheid om zijn mening te uiten, wordt beperkt. En dat kan ver gaan: milieuvoorschriften over afvoeren van drukinkt kunnen onder (extreme) omstandigheden de vrijheid van meningsuiting schenden.
Forums zijn echter zelden van de overheid. En voor private partijen (burgers of bedrijven) is het heel wat minder duidelijk dat zij andermans meningsuiting moeten tolereren. Hoofdregel is dat niemand hoeft mee te werken aan andermans meningsuiting. Dat werd in februari nog door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens bevestigd in het Saliyev-arrest (35016/03). Een krant mocht volgens het Hof ingezonden brieven weigeren of redigeren voor publicatie, omdat het hun krant is en zij bepalen wat er in komt te staan.
Diezelfde regel geldt voor forums. Wel is belangrijk dat je aangeeft dat je publicaties kunt weigeren of redigeren. Dit omdat een forum opgezet is als een gelegenheid om te publiceren, waarbij je mensen uitnodigt die te gebruiken. Wie dat aanbod accepteert, kan zich dan beroepen op het 'recht' te mogen publiceren. Anders gezegd: ze hebben dan een contract met de forumeigenaar.
Met huisregels kun je grenzen trekken, zodat je mensen wegens schending van dat contract eruit kunt zetten of hun bijdragen kunt aanpassen of verwijderen. Die moeten dan wel voldoen aan de regels voor algemene voorwaarden, met name de eis dat ze vooraf bekend zijn gemaakt en dat wijzigingen tijdig worden gemeld zodat mensen weten wat er wel en niet mag.
In principe mogen huisregels over alles gaan. Als de beheerder geen pro-Wilders (of anti-Wilders) statements wil, dan is dat zijn beslissing en dan moeten de gebruikers zich daaraan houden. Dat weet je als je lid wordt, en dat is dan bindend. Neutraliteit van de beheerder is niet nodig. Het enige dat eigenlijk echt moet, is vooraf de spelregels bekend maken.
Arnoud Engelfriet is ICT-jurist, gespecialiseerd in internetrecht waar hij zich al sinds 1993 mee bezighoudt. Hij werkt als partner bij juridisch adviesbureau ICTRecht. Zijn site Ius mentis is één van de meest uitgebreide sites van Nederland over internetrecht, techniek en intellectueel eigendom. In 2008 verscheen zijn boek "De wet op internet".
